الگوی بکارگیری روش های پیشگیری از بارداری در مناطق شهری استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۸۳

زمینه و هدف: نظر به اهمیت تنظیم خانواده به عنوان اساس بهداشت خانواده، در دهه های اخیر، دستیابی به خدمات بهداشت باروری شامل تنظیم خانواده و بهداشت جنسی مورد تأکید در سطح ملی و بین المللی بوده است. بی تردید شرط ااسی در توفیق سیاست های جمعیتی، ارائه روش های مدرن و ایمن پیشگیری از بارداری است. در پژوهش حاضر شاخص های تنظیم خانواده و میانگین متغیرهای باروری با هدف مشخص نمودن خلاءهای موجود در این زمینه در مقایسه با مطالعه سیمای جمعیت و سلامت در جمهوری اسلامی ایران (مهر 1379) در مناطق شهری استان کهگیلویه و بویر احمد مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: با توجه به درصد بالای پوشش خانوارهای تحت نظارت مراکز بهداشتی ـ درمانی شهری استان کهگیلویه و بویر احمد، 1540 نفر از بانوان متأهل به روش نمونه گیری تصادفی، از فهرست زنان موجود در هر مرکز انتخاب و در زمستان 1383 مصاحبه حضوری شدند. ابزار بکار برده شده ابزاری محقق ساخت (با تایید روایی توسط صاحب نظران) و شامل مشخصات جمعیتی، روش پیشگیری از بارداری بکار برده شده، آگاهی از روش های مختلف پیشگیری از بارداری و تعداد فرزندان مطلوب و موجود خانوار بود. بانک داده ها در نرم افزار آماری spss ویرایش 13 ایجاد و داده ها به دو صورت توصیفی و تحلیلی (در سطح معنی داری 05/0) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: میانگین سنی جمعیت مورد مطالعه4/9±2/33 سال بود. میانگین تعداد بارداری 7/3 بار و تعداد فرزندان 2/3 نفر به دست آمد. میانگین تعداد فرزندان خانوار با سطح تحصیلات و شغل بانوان دارای ارتباط معنی دار آماری بود (001/0p<). همچنین بین میانگین تعداد فرزندان خانوار با میانگین تعداد مطلوب فرزندان از نظر شرکت کنندگان مورد مطالعه تفاوت معنی دار آماری مشاهده شد (001/0p<، 64/4t=). روش های شایع پیشگیری از بارداری مورد استفاده توسط بانوان قرص و سپس بستن لوله های رحمی بود (به ترتیب 4/40% و 7/18%). در خصوص آگاهی از انواع روش های پیشگیری از بارداری در نمونه های مورد مطالعه، بیشترین فراوانی در مورد قرص (94%)، کاندوم (4/65%) و سپس بستن لوله های رحمی (2/45%) به دست آمد. بیشترین فراوانی تعداد زنان تک فرزند در گروه سنی 30-21 سال و زنان دارای 3 فرزند و بیشتر در گروه سنی 40-31 سال بدست آمد. نتیجه گیری: به نظر می رسد برنامه های تنظیم خانواده نقش نسبتاً مؤثری را در کنترل جمعیت در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد داشته و میانگین بعد خانوار نسبتاً مطلوب می باشد اما به کارگیری روش های مدرن پیشگیری از بارداری در استان مطلوب نیست؛ اگرچه آگاهی از روش های مدرن پیشگیری از بارداری وضعیت مطلوب تری را نشان می دهد. با توجه به فراوانی تعداد فرزندان بیشتر در گروه های سنی بالاتر، لزوم آموزش و ترویج بکارگیری روش های مدرن پیشگیری از بارداری در سطح استان همچنان مورد تأکید است.